Enkola Mu’bukulembeze

By Kibuuka Ronald
Pulezidenti Museveni bwe yasisinkanira abakadde e Gulu ku Acholi Inn mu 1986 mu kwogera kwe agamba nti, “Nnagamba abajaasi baffe aba NRM babeere balambulukufu nnyo mu bye bakola. Abamenyi b’amateeka nga Bazilio bagenda ne bakola ebikolobero era bwe tutandika okubabonereza, bafubutuka mu byalo byabwe ne boogera obulimba nti NRM ewakanya ekika kyonna. Naye ate ekibiina kyaffe kibiina kya mutwe mulambulukufu nnyo”.


Katumanye ani aleeta obuzibu. Olwaleero gavumenti ya Uganda emanyi ani aleeta obuzibu era emanyi lwaki babadde beenyigira mu bumenyi bw’amateeka, ekitundu kibadde kiva ku nsobi zaabwe ssekinnoomu. Ekirungi abantu bano tebali bangi nnyo era si bantu ba NRM oba NRA abagenda okubabonereza naye kkooti ya Uganda, okusinziira ku mateeka agaliwo. Abamenyi b’amateeka bano bwe balowooza nti bwe bagenda mu mawanga ag’omuliraano oba mu buwanganguse, basimattuka amateeka, baba basobeddwa kubanga ne eyo amateeka gasobola okunoonya okubaddizibwa okusinziira ku nneeyisa y’amateeka g’ensi oba essaza eryo.


Enfuga ezaayita zaakozesa obusosoze mu bibiina okukozesa n’okwawulamu abantu okusinziira ku nnyiriri z’eddiini n’ebika, naye lwaki eddiini yandibadde etwalibwa ng’ensonga y’ebyobufuzi? Ensonga y’eddiini eri wakati wo ne Katonda wo. Ebyobufuzi bigendereddwamu kuwa mpeereza ku nguudo, amazzi, n’eddagala mu malwaliro, amasomero g’abaana, n’ebikozesebwa ebikwatagana.
Ndi wano okujjukiza bannabyabufuzi nga mbawa ebyokulabirako ku ngeri, singa omukyala ow’olubuto oba embeera yonna ey’amangu atambulira ku luguudo olubi, nze, nkakasa nti ayinza okufuna Okuvaamu olubuto, okufa oba okulwawo okutuuka ku kifo ky’ogendamu eky’okufaako. Oluguudo luno lukola lutya obulabe ku Bakatoliki neluuwonya Abapolotesitante? Oba NRM ne nerutaliza FDC oba DP. Oba oluguudo olubi si lwa NRM yokka oba lwa bayisiraamu oba Balokoole si lwa ba’Kristaayo oba’Acholi oba si lwa Baganda, oluguudo olwo lubi eri buli muntu.


Bonna abakozesa ekifo kyonna oba ebikozesebwa byonna balina okuba n’ekigendererwa kimu eky’awamu okubeera nga kyetaagisa: oyinza otya okwawukana ku musingi gw’eddiini oba ekika. Singa ebintu by’oyagala, ebizibu byo, oba ebikuzzaamu amaanyi bifaanagana. Olaba ng'abantu abatwawulamu bakukozesa ku lwabwe bokka nga tebalina kakwate na bikozesebwa oba ebikozesebwa ng'enguudo oba amalwaliro n'ebirala?


Bano ba bakozesa emikisa bokka nga tebalina pulogulaamu yaayo era kyebakola kwe kukolera ku mukutu ogwa layisi ogw'okugabanya kuba tebalina kintu kizimba kyebayinza kuwa bantu. Kyokka NRM egonjodde etya ekizibu ky'enjawukana mu ddiini n'ebika mu engeri mu ntambula yaayo egonjodde ekizibu enjawukana mu nkola z'ebibiina ensonga lwaki IPOD (Inter-party Organization for Dialogue) oba (Ekibiina eky’okuteesa wakati w’ebibiina) yatekeebwao eyaniriza buli kibiina mu Uganda buli omu abaaniriza ku musingi ogw’enkanankana y’ensonga lwaki amagye ga UPDF (Uganda Peoples’ Defence Forces) bwe gagenda mu Buganda abantu, bagamba nti “Amagye gaffe/ Abaana baffe” kye kimu eri amaserengeta gakiyite “Amahe gaitu/ abaana baitu” buli UPDF lw’egenda eyitibwa “Amagye gaffe abaana baffe”. Ekyeyita enjawukana mu bika kiri mu mitwe gyokka era abakyalina essuubi ly’okukikozesa balina okuggwaamu essuubi ne basima entaana ennene olw’okwegomba ng’okwo ne bagiziika mangu, nga gavumenti ya NRM tennaba kukola ku musango ng’ono nga bwe yakolanga mu 1986.


bote yagezaako okubunyisa endowooza nti waaliwo enjawukana wakati w’Ababantu n’Abanilotic era Ababantu bwe baatwala Abanilotic ne basangulawo wabula kino kyayansa Obote ng’aba NRA bawamba abajaasi okuva e Acholi ne Lango ne bayisibwa kyenkanyi olwo ne babayimbula kino Obote w’afuuka yeewuunyizza n’abuuza nti “ddala baakwatibwa? Museveni wamulabye? Ddala tetukubwa?
NRA yali ewamba Abaduumizi ba Poliisi ab’enjawulo e Masindi nga Gala ne Epigo ne bayimbulwa ne badda e Obote Epigo gye yalina okugamba nti NRA teyali ya bika bw’ogeraageranya ne DR Obote eyali takyamwagala Obote yasibira Epigo mu kkomera ly’e Luzira Maximum era Obote teyayagala wulira amazima gonna ku NRA.Kino omwami Museveni kye yakiyita mu bufirosoofo, ekintu ekiyitibwa “Obscuratism a pheromone where ideas are deliberately obscure so that is false appears to be truth and vice versa” NRM before was not interested in I politics of obscurantism tebusima buziba wadde okuzuula ekizibu kye kiri, n’olwekyo okubeera omukulembeze kiringa omusawo w’abasawo. Omusawo alina okuzuula obulwadde bwa muzadde we nga tannamuwa bujjanjabi, mu ngeri y’emu, munnabyabufuzi alina okuzuula obulungi endwadde z’abantu.


N'olwekyo omusawo atazuula bulwadde bwa muzadde we mu ngeri emala talina kirala wabula quack mu byobufuzi gavumenti erina quacks


Am sure government elwanirira ensonga ennungi okuwakanya ettemu era okukkakkana nga buli munnayuganda ajja kulaba eddembe lya gavumenti. Kyokka kkooti z’amateeka n’abakuumaddembe beetegeka ne balaba obujulizi bw’ebikolwa eby’obukambwe ku lwabwe baleme kulowooza nti gavumenti eyogera bulimba era bayinza okulowooza nti basobola okulwana n’okuwangula gavumenti ne bamala budde bwabwe.


Gavumenti ya Uganda y’efuga eggwanga lyonna era embeera y’ebyokwerinda efugibwa nnungi, wadde nga gavumenti etegekeddwa bulungi nnyo, okugeza, poliisi, UPDF, n’abaddukanya ebitundu abamu bakola kitundu ate abalala bwe bakola okukola obulungi. Wadde nga waliwo emirembe n’obutebenkevu mu ggwanga, ndowooza ensonga enkulu eri nti omuntu yenna bw’azza omusango amaanyi g’amateeka ga Uganda galina okukolera mu bujjuvu, amangu ago akwatibwe n’avunaanibwa omusango gwe yazza nga NRA bwe yakolanga kola mu lutalo lw’e Bush. Okugeza aba NRA batta abajaasi baabwe bataano olw’okutta abantu baabulijjo abatalina musango. Bwe yali evudde mu nsiko omu ku baserikale bannaabwe yatta eyali omubaka wa Palamenti okuva e Bunyoro.

Omusajja ono (MP) abadde atulugunya famire y’omuserikale ng’omuserikale ali mu nsiko. Wabula teyali ya musirikale okwesasuza ebikyamu bino omuserikale yakwatibwa n’aggulwako omusango gw’obutemu mu kkooti. Kino kiri bwe kityo kubanga gavumenti yali ya maanyi, teyali ya nguzi wadde okukuma omuliro mu bantu oba obutali butebenkevu, okuva NRM bwe yafuna mu buyinza erina okubukozesa okulaba ng’emirandira gyayo givuddeyo n’okubikkula abamenyi b’amateeka


Omusajja ono (MP) abadde atulugunya famire y’omuserikale ng’omuserikale ali mu nsiko. Wabula teyali ya musirikale okwesasuza ebikyamu bino omuserikale yakwatibwa n’aggulwako omusango gw’obutemu mu kkooti. Kino kiri bwe kityo kubanga gavumenti yali ya maanyi, teyali ya nguzi wadde okukuma omuliro mu bantu oba obutali butebenkevu, okuva NRM bwe yafuna mu buyinza erina okubukozesa okulaba ng’emirandira gyayo givuddeyo n’okubikkula abamenyi b’amateeka
 

Comments